Sophie Blussé en Marzio Scholten zijn respectievelijk zakelijk leider en artistiek leider bij Jazz International Rotterdam. Op 27 & 28 oktober 2021 presenteren zij hun vernieuwde festival RAUW in de Maassilo te Rotterdam. Het volledige programma wordt op 1 september 2021 bekend gemaakt en dan start ook de reguliere kaartverkoop.
Meer te weten komen over Jazz International Rotterdam? Volg ze dan op Facebook, Instagram, Twitter of schrijf je in voor hun nieuwsbrief!
In ons geval spelen er twee dingen. Momenteel zijn we aan het herstellen van de impact van Covid-19 én zijn we aan het onderzoeken hoe we de toekomst tegemoet gaan nu we het zonder structurele subsidie van de gemeente Rotterdam moeten stellen. Het fijne is dat er op allebei de fronten weer een lichtpuntje aan de horizon is.
Waar we trots op zijn is dat we de energie het afgelopen jaar goed hebben weten vast te houden binnen het team. Vooral het afgelasten van het festival in oktober 2020 hakte er bij ons goed in maar we zijn als organisatie achter de schermen met diverse projecten bezig gebleven. Bijvoorbeeld op het gebied talentontwikkeling, nieuwe artistieke projecten en internationale uitwisseling. Ondanks dat we daar de afgelopen maanden even niets, of minder, van hebben kunnen presenteren, ging dat gewoon door.
Arp Frique Family at Rotterdam Jazz International Festival 2019
Met heel veel energie en positiviteit hebben we ons festival in 2020 drie keer aangepast vanwege de aangescherpte coronamaatregelen. Helaas zaten we voorafgaand aan het festival opeens in die tweede golf. We vonden het daarom niet langer verantwoord om het festival door te laten gaan. Ook voor maar 30 man/vrouw hadden we het leuk gevonden een festival te organiseren, de voorbereidingen waren zelfs vergevorderd, maar we hadden ook gewoon een maatschappelijke functie en verantwoordelijkheid. Die hebben we genomen. Hoe verdrietig het ook was.
“Waar we trots op zijn is dat we de energie het afgelopen jaar goed hebben weten vast te houden binnen het team.”
We hebben er bewust voor gekozen geen online festival te produceren. Naast dat we er de middelen niet voor hadden wilden we liever toe werken naar een live moment. Dat is waar we het als organisatie voor doen. Daarnaast zoeken we het ook meer aan de ‘maak-kant’ dan aan de presentatie-kant. In die zin past een live stream minder bij onze doelstellingen.
Streamen betekent ook dat je je bezig moet houden met de kwaliteit van de video. Je bekijkt een video alleen als het fijn is om naar te kijken. Een registratie van een concert voldoet tegenwoordig niet meer aan die eisen. Het visuele aspect is niet waar wij een focus op willen leggen.
In de plaats van een (online) festival hebben we achter de schermen andere dingen ontwikkeld. Een nieuwe serie bijvoorbeeld: 1 op één, waarbij we jong Rotterdams talent hebben gekoppeld aan hun ‘helden’. Muzikanten die zij zelf heel hoog in het vaandel hebben staan.
Ook hebben we tijd gestoken in het uitvinden wat we kunnen en willen doen als organisatie, zonder gemeentelijke subsidie. Daar hoort bijvoorbeeld bij dat we door het jaar heen steeds minder gaan programmeren. De focus gaat grotendeels terug naar het festival en ontwikkeling van talent en nieuwe projecten. Voor ons is er nu dus nog steeds veel werk achter de schermen, zoals dat gaat bij het organiseren van een festival. Zoeken naar nieuwe locaties, scherpe programmering en talent voor onze ontwikkelingstrajecten.
We wisten dat het presenteren van grote bands (vanwege 1,5meter afstand) er voorlopig nog niet in zat, maar wilden wel blijven bijdragen aan de creatie van nieuwe muziek. We moesten kleiner denken en zijn jonge makers gaan koppelen aan hun grote helden. Jazz is bij uitstek een genre waarin muzikanten individuen zijn met hun eigen geluid en ontwikkeling. Hoe leuk is het als we juist in deze tijd een aantal jonge makers zichtbaar kunnen maken en een podium kunnen geven, gekoppeld aan hun helden?
“We wisten dat het presenteren van grote bands er voorlopig nog niet in zat, maar wilden wel blijven bijdragen aan de creatie van nieuwe muziek.”
Met twee musici is 1,5 meter op het podium makkelijk aan te houden, zonder verdieping te verliezen. Ze treffen elkaar on stage maar ontmoeten elkaar al vooraf om te repeteren. Het is dus geen muzikale one-night-stand, het gaat verder dan dat.
Cellist Ayanna Witter at Rotterdam Jazz International Festival 2019
De eerste 1 op één concerten hebben vorige zomer en dit voorjaar al plaats kunnen vinden in Jazzcafé Dizzy. Met inachtneming van de op dat moment geldende coronamaatregelen van bijvoorbeeld 30 man publiek. Zo stonden zangeres Suzanna Lascu en pianist Marc van Roon al met elkaar op het podium en bijvoorbeeld pianist Agota Tamelyte en bassist Wilbert de Joode.
Er worden ook 1opéén’s gepresenteerd op RAUW, ons festival in nieuwe vorm, eind september.
Naast 1 op één co-creëren jagen we ook andere projecten na. Denk bijvoorbeeld aan het Pack Project, het talententraject wat we ieder jaar op ons festival presenteren. Dit jaar wordt dat ingevuld door saxofonist Alba Gil Aceytuno. Zei is vorig jaar al aan de slag gegaan met haar composities. Omdat we dat toen niet hebben kunnen presenteren gaat dat nu ook gebeuren op RAUW.
De uitdaging om er toch wat van te maken in coronatijd is ook wel leuk. Dat geeft op een bepaalde manier energie. Neem bijvoorbeeld de albumpresentatie van pianist Robert Koemans in Lantaren Venster in de zomer van 2020. Hij deed bij ons het Nieuwe Makers traject, we hadden enorm met hem meegeleefd én het was het eerste concert na máánden.
Robert Koemans at Rotterdam Jazz International Festival 2019
Arp Frique Family at Rotterdam Jazz International Festival 2019
Op het moment dat het concert plaats zou vinden mochten er maar 80 man in de zaal. Normaliter zijn dat er veel meer. Dat betekent dat je een grote zaal hebt om te vullen. Door gebruik te maken van de ‘jazzclub opstelling’ van Lantaren Venster, en het gezamenlijk kijken naar de juiste aankleding, hebben we toch een fijne ambiance kunnen creëren.
“Toen die eerste muziek weer live klonk in de zaal, bevestigde dat voor ons weer waar we het allemaal voor doen.”
Toen die eerste muziek weer live klonk in de zaal, bevestigde dat voor ons weer waar we het allemaal voor doen. Dat zijn hele mooie momenten. Gelukkig zijn er nog een aantal van dit soort momenten geweest en hebben we ontzettend veel plezier aan de voorbereidingen gehad.
Zo hebben we de afgelopen tijd echt geleerd óm te denken. We merken nu al dat we veel minder problemen hebben met alternatieve scenario’s bedenken, mochten de coronamaatregelen langer aanhouden. We zijn flexibeler geworden en hebben er meer ervaring mee.
Wat ook bijzonder is, is dat we elkaar - dankzij Corona - in de sector echt opgezocht hebben. Er zijn mooie samenwerkingen ontstaan. Waar je normaalgesproken wellicht wat meer moeite moet doen om een samenwerking tot stand te brengen gingen er nu makkelijker deuren open. ‘We are all in this together’ dat is de sfeer die er heerst.
Een mooi gebaar van LantarenVenster in 2020 was dat ze aanboden dat we ons festival van 2 naar 4 avonden konden uitbreiden op hun locatie. Normaliter werken we ook samen met Kantine Walhalla en het Nederlands Fotomuseum maar die vielen af omdat ze te klein waren voor het handhaven van de 1,5 meter regel.
Daarnaast werd Music Meeting in Nijmegen, in 2020 partner van Festival Jazz International Rotterdam en Nijmegen. Niet alleen vanuit de hulpvraag met betrekking tot corona maar ook omdat de programmering die we hebben min of meer op elkaar aansluit. Door de gesprekken en het netwerk wat je hebt kwam dat samen.
Niet direct een samenwerking maar wel een samenzijn waren de tweewekelijkse brainstorm meetings van InJazz die werden ingelast. We hebben met allerlei andere partijen in de sector, van musici tot agenten tot podia en festivals, gesproken over de situatie en hoe we die aan pakken. Dat houd je een spiegel voor in zo’n intense situatie. Hoe kun je dit nu voor zijn? Door elkaar net wat vaker te spreken kun je kijken hoe je kunt bijdragen om de scene sterker te maken.
Op 27 en 28 oktober presenteren we ons festival, met een nieuwe smoel, een nieuwe naam en op nieuwe locatie. Festival Jazz International Rotterdan wordt RAUW! Het festival vindt plaats in de Maassilo in Rotterdam. Met tien acts verdeeld over twee avonden staat RAUW bol van avontuurlijke, rauwe muziek met veel improvisatie.
We gaan er vanuit dat we niet meer met 1,5 meter te maken hebben. Maar als het nodig is, kunnen we wél 1,5 meter afstand facilteren op het podium, achter de schermen en in het publiek.
Er zit echt een hele positieve vibe aan dit nieuwe hoofdstuk, profiel en festival. Het borduurt voort op een ontwikkeling waar we al langer mee bezig zijn. Zo stond het laatste festival in 2019 bijvoorbeeld al in het teken van de Rotterdamse jazzscene. Dat hadden we in 2020 verder willen ontwikkelen.
Benjamin Herman at Rotterdam Jazz International Festival 2019
Voor 2021 hebben we scherpere keuzes durven maken doordat we ook kleiner moesten gaan opereren. We hebben een koers ingezet die wij aan kunnen en die de stad volgens ons nodig heeft, de makers tof vinden en waar we ze bij betrekken.
“Op 27 en 28 oktober presenteren we ons festival, met een nieuwe smoel, een nieuwe naam en op nieuwe locatie.”
Het uitdenken hiervan kun je niet met twee personen. Daarom hebben we ook brainstormsessies gehouden met een aantal makers, onder andere met musici uit het Batavierhuis. Want wat vinden zij nu belangrijk? Wat hebben zij nodig? Wat verlangen zij van de stad? Van ons? Van de scene?
Onze rol is niet meer de ‘programmeur’ die een band al of niet selecteert. We zien onszelf meer als ontwikkelaar. We zijn goed in het ontwikkelen en dat doen we voor en met mensen die iets te presenteren hebben, te ontwikkelen, begeleid willen worden of het juiste netwerk aangereikt willen krijgen. In feite delen we gewoon onze kennis en daar zetten we ons ook voor in. We zien onszelf liever als partner van muzikanten dan programmeurs die kiezen wie er op ons festival mogen spelen. Ook daarin denken we al een tijdje best om. We willen ons anders verhouden tot de scene. Niet meer denken in aanbod (muzikanten) en afname (programmeurs), maar iets daar tussenin en dat gaat veel meer over samenwerking.
Marzio: Wellicht is dit een vrij cliché antwoord maar kunst helpt om het dagelijks leven te doorstaan. Het helpt je in een andere werkelijkheid te stappen, weg van de dagelijkse beslommeringen. Dingen loslaten en je geest wat meer prikkelen, vullen en voelen, dat is volgens mij de waarde van kunst.
Sophie: Om aan te vullen: Die ervaring die je opdoet neem je mee in je dagelijks leven. Net als bij een geweldig boek. Het haalt je ergens uit en maakt dat je misschien opnieuw met een verrijkte blik naar dingen kijkt of luistert
“You’ve been part of something. Iets wat groter is dan jij.”
Bij een live ervaring zoals een concert komt een collectieve ervaring kijken. De kick van dat ene moment - zeker in de jazz waarin echt geen concert hetzelfde is - wat je samen hebt meegemaakt. Dat je je verbonden hebt gevoeld met mensen die je normaal niet tegenkomt of kent, op het podium, naast het podium, technici die uit hun dak gaan… Die hele collectieve ervaring, dat verrijkt je als mens, denk ik. Het kan je verbinden met mensen of een stad.
Yannick Hiwat at Rotterdam Jazz International Festival 2019
New Rotterdam Jazz Orchestra at Rotterdam Jazz International Festival 2019
In Nederland leven we nu in een tijd waarin een gevoel van community of verbondenheid minder sterk is. Vroeger gingen we bijvoorbeeld nog met zijn allen naar de kerk. Zo’n concert, maar ook andere vormen van live kunst ervaren, is meer dan naar een bandje luisteren. You’ve been part of something. Iets wat groter is dan jij.
Dat community gevoel heerst misschien nog wel sterker in deze eigenzinnige jazzmuziek waar wij ons voor inzetten. Ik zou heel erg graag willen dat we er 20.000 kaarten voor konden verkopen, maar dat gebeurt gewoon niet omdat je voor het luisteren naar jazz wellicht ietsje meer moeite moet doen. Wat het niet exclusief, bijzonder of beter maakt natuurlijk, maar laat ik het vergelijken met een normaal restaurant of een restaurant waar ze heel erg met het eten experimenteren.
Marzio: Waarom gingen mensen vroeger bijvoorbeeld naar zo’n punk movement? Dat was toen ook ‘anders’, helemaal niet zo groot. Het waren misschien maar een handjevol mensen, het ging om de ervaring, het bij elkaar zijn.